بسم الله الرّحمن الرّحیم
زمانی که صحبت از فضیلت میکنیم آنچه به ذهن متبادر میشود برتری است. برخی هم فضل را به معنای برتری معنا کردهاند اما برتری معنی دقیقی برای فضل نیست. لغت شناسان قدیمی فضل را مقابل نقص (کمی) دانستهاند، عموم لغت شناسان هم آن را «زیاد بودن» معنا کردهاند.
بهطوری کلی میتوان گفت در بیان قرآن کریم، فضائل، تمایز و ویژگیهای متفاوت انسانهاست و آنچه فردی ممکن است نسبت به دیگری زیاده داشته باشد؛ مانند تفاوت در استعدادها و توانهای افراد.
زنان و مردان نیز نسبت به یکدیگر فضائلی دارند که منحصر به جنس خودشان است؛ این فضیلتها وجه تمایز دو جنس است. به این موضوع در آیه ۳۲ سوره نساء اشارهشده است:
وَلَا تَتَمَنَّوْا مَا فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعْضَکُمْ عَلَى بَعْضٍ لِلرِّجَالِ نَصِیبٌ مِمَّا اکْتَسَبُوا وَلِلنِّسَاءِ نَصِیبٌ مِمَّا اکْتَسَبْنَ وَاسْأَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّ اللَّهَ کَانَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمًا فضیلتهایی را که خداوند نسبت به بعضی از شما بر بعضی دیگر قرار داده آرزو نکنید، مردان نصیبی ازآنچه به دست میآورند دارند و زنان نصیبی؛ و از فضل خدا بخواهید و خداوند به هر چیز دانا است.
در این آیه و آیات دیگر که به مسائل زنان و مردان پرداختهشده است، گفته نشده «و لا تتمنوا ما فضل الله الرجال علی النساء»، بلکه گفتهشده: « وَلَا تَتَمَنَّوْا مَا فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعْضَکُمْ عَلَى بَعْضٍ»، یعنی خداوند با گفتن این عبارت در مقام بیان این بوده است که تفاوت فضائل زنان و مردان به دلیل تفاوتی است که میان بسیاری از انسانها وجود دارد و موضوع جدایی نیست؛ با تأکید هم ذکرشده که تمنای فضائل یکدیگر را نداشته باشید.
این یک اصل تربیتی مهم است که چشممان به داشتهها و نعماتی باشد که خداوند به ما داده است نه دیگران و اگر همین اصل را محور زندگیمان قرار دهیم بسیاری از مشکلاتمان حل خواهد شد.
شأن نزول این آیه این است که گروهی به رسول خدا مراجعه میکنند و از حضرت در مورد فضائل اختصاصی زنان و مردان میپرسند و اینکه چرا مردان از فضائل زنان و زنان از فضائل مردان محروماند و در پاسخ این آیه نازل میشود.
آن زمان مردان هم به دنبال برخی فضائل زنان بودند اما چنین موضوعی در زمانه ما کمرنگ شده که البته به دلیل فمینیسم چنین مسائلی هم در حال پررنگ شدن است مانند سؤال مردان از حقوق مسلم خانمها در نفقه، مهریه، اجرتالمثل و...
طلب نفی حقوق زنان از جانب مردان و بالعکس درخواست حقوق مساوی زنان با مردان مصداق این آیه است که ما نسبت به آن تحذیر داده شدهایم.
با قاطعیت میتوان گفت کل ایدئولوژی فمینیسم و متعلقات آن مخالف این آیه و به دنبال تمنای فضائل مردان برای زنان است.